Is het een goed idee om een klasdier te houden?

Leren van, over en met dieren

We kunnen veel leren van dieren. Over hoe we minder pijnlijke injectienaalden kunnen maken door muggen te bestuderen, of over antivrieseiwitten die poolvissen van nature aanmaken om niet te bevriezen in ijskoud water.

We kunnen ook veel leren over de dieren zelf: over hun anatomie, hun ecologische waarde en hun gedrag en eigenheid.

En leren met dieren, is dat wel een goed idee? Het lijkt logisch om, wanneer je in de klas bezig bent over dieren, de echte exemplaren van zo dicht mogelijk te bestuderen. Maar dieren naar de klas halen is niet altijd de beste oplossing.

Een diervriendelijke omgeving

Een school is in de eerste plaats een leeromgeving voor kinderen en jongeren. Het is afgestemd op de noden van die kinderen en jongeren, hun leerkrachten en het ondersteunend personeel. Een dier heeft vanzelfsprekend heel andere noden. Zelfs een korte periode op een speelplaats of in een klas, geeft het dier vaak onnodige stress.

Een dier dat niet opgeleid of voorbereid is op zulke situaties krijgt veel indrukken te verwerken. Denk aan lawaai, beweging en zelfs een andere ondergrond. Misschien moet het wel wakker zijn op een moment dat het anders zou slapen, of misschien is het onrustig omdat het zich nergens kan verstoppen, en waarschijnlijk is het doodsbang voor al die tastende en grijpende handen. Een bang dier zal zich dan ook niet gedragen zoals het zich anders – in zijn eigen omgeving – zou gedragen. Je kan dus al snel de meerwaarde van het dier in het echt te zien in vraag stellen.

Denk daarom dus goed na vooraleer je beslist om een dier uit zijn vertrouwde omgeving te halen om het in je klas te bestuderen. Meestal zijn er wel andere mogelijkheden om het dier te observeren. Ga bijvoorbeeld eens op bezoek bij een boerderij, een dierentuin of iemand die thuis dieren houdt. Je kan ook simpelweg op zoek gaan naar de verschillende kriebeldiertjes die je in bloembakken, de tuin of het park terug kan vinden. Een hondeneigenaar kan misschien ook naar een hondenweide in de buurt van de school komen.

Een dier permanent in de klas of op school houden is nog een heel ander verhaal. Natuurlijk zijn er veel voordelen en leuke kanten aan een “klasdier”, maar dat zijn wellicht enkel voordelen voor de mens. Het is minstens even belangrijk om ook de nadelen van een klas- of schooldier onder de loep te nemen. Weet je zeker dat er niemand allergisch is? Welke invloed heeft de schoolomgeving op de levenskwaliteit van het dier? Wie zorgt er voor het dier in het weekend en in de vakantie? Wie draait er op voor de kosten van het eten, het verblijf en de dierenarts?

Twijfel je om een dier te houden op school? Dan zijn er dus heel wat zaken die je in overweging moet nemen.

Leren van de omgang met dieren

Omgaan met dieren en voor hen zorgen is een leerrijk proces, dat klopt. Gelukkig kan je voor dieren zorgen of, sterker nog, je kan je verantwoordelijkheid opnemen zonder dat er een dier in de klas hoeft te leven. Enkele ideeën nodig?

• Ga op bezoek in een asiel. Hoe komen de dieren daar terecht? Hoe krijgen de dieren een nieuwe thuis? Kunnen de leerlingen een handje helpen bij de verzorging van de dieren die er verblijven?
• Doe een klasuitstap naar een landbouwbedrijf en laat de boer vertellen hoe hij zijn dieren verzorgt en voldoet aan hun behoeften.
• Laat een dierenarts vertellen hoe hij de dieren zo goed mogelijk probeert te helpen met het voorkomen van ziekten en wonden. Door bijvoorbeeld vaccinaties en verzorgingstips te delen, maar ook hoe hij dieren helpt door hen correct te behandelen mochten ze toch ziek worden of zich verwonden.
• Doe zelf iets voor de dieren in de buurt: zet voer en water buiten voor de vogels in de winter en voor de insecten op warme zomerdagen, laat een stukje van de speelplaats verwilderen, bekijk in je gemeente of je bomen en/of bloemen kan aanplanten, doe een campagne of inzamelactie voor de asieldieren in de buurt, onderzoek welke dierlijke producten we eten/gebruiken, ga zwerfvuil rapen langs koeien- en paardenweiden of bedenk zelf nog andere acties.

Nog steeds niet zeker over wat je nu wilt doen? Praat er dan over met je collega’s en dierenspecialisten, maar zeker ook met je leerlingen. Denk samen na over de voor- en nadelen van een dier in de klas en wat de gevolgen kunnen zijn voor de kinderen, voor de leerkrachten, en vooral voor de dieren zelf.

afbeeldingen © Shutterstock