Exotische dieren

Als je naar de dierentuin gaat, kan je er bedreigde diersoorten zien. Je kan er ook iets bijleren over de dieren, op voorwaarde dat je de bordjes leest, natuurlijk. En als je geluk hebt, kan je ook verzorgers in de weer zien die ervoor proberen zorgen dat het leven van de dieren zo aangenaam mogelijk wordt gemaakt. Maar kunnen dieren eigenlijk gelukkig zijn in de zoo?

Er bestaat geen twijfel over dat de uitbaters en de verzorgers in de zoo hun dieren goed proberen te verzorgen. Ze doen er binnen hun mogelijkheden alles aan om het leven van dieren in gevangenschap zo comfortabel mogelijk te maken. Toch zijn er diersoorten waarvoor het moeilijker is om gelukkig te zijn in de dierentuin, zoals dieren die in het wild een territorium van honderden of duizenden kilometers groot hebben, of intelligente dieren die zich snel vervelen en nood hebben aan beweging, spel en sociaal contact.

Is een dierentuin nog van deze tijd? Die vraag leeft al een tijdje, maar is bij de ene al wat prominenter aanwezig dan bij de andere. Telkens wanneer er zich een incident voordoet en een dierentuin in de pers komt, wordt de vraag opnieuw gesteld. Wat is de functie of de opdracht van dierentuinen? En slagen ze erin die opdracht te vervullen?

Om dat te weten, moeten we eerst onderzoeken wat dierentuinen kúnnen betekenen. Er zijn wel wat voordelen te bedenken: een ‘back-up’ hebben voor dieren die met uitsterven bedreigd zijn, zorgen voor soortbehoud via kweekprogramma’s, onderzoek doen om meer te leren over verschillende diersoorten en kinderen en volwassenen dichter bij de natuur brengen en hen iets bijleren over de dieren. Maar hoe groot is de bijdrage van dierentuinen daar precies in? En weegt dat op tegen het opsluiten van dieren?

In het secundair onderwijsonderzoeken we aan de hand van artikels een antwoord op deze vragen. Eén ding kunnen we al verklappen: het antwoord is niet eenduidig, en de meningen zijn erg verdeeld. Net daarom laten we zo veel mogelijk perspectieven aan het woord, zodat de leerlingen op een geïnformeerde manier hun eigen mening kunnen vormen.

In de 2e en 3e graad van het lager onderwijs laten we de bovenstaande vragen achterwege, maar we laten de leerlingen wel onderzoeken hoe dierentuinen op een zo goed mogelijke manier voor hun dieren kunnen zorgen, aan de hand van de vijf vrijheden van dierenwelzijn, die ze leren kennen hebben in het thema dierenwelzijn.