Secundair onderwijs
Als burger en consument komen we veel in contact met dieren en/of producten van dierlijke oorsprong en moeten we keuzes maken die direct of indirect gevolgen hebben voor dieren. Ook leerlingen in het secundair onderwijs, die evolueren naar meer zelfstandigheid, krijgen daarmee te maken. Met Oog in oog maak je hen bewust van de gevolgen van hun keuzes en nodig je hen uit om zelf verantwoordelijkheid op te nemen wat het omgaan met dieren betreft.
Leerkansen in meerdere vakken
In de eindtermen voor het secundair onderwijs zie je het onderwerp dieren vooral terugkomen wanneer het over hun anatomie en hun rol in het ecosysteem gaat. Met de lessen van Oog in oog verbreed je dat naar dierenwelzijn. Je zoomt verder uit en combineert het thema dierenwelzijn met transversale onderwerpen, zoals respect hebben voor elkaar, dingen kritisch bekijken, systeemdenken en perspectieven onderzoeken. Op die manier zijn de lessen niet alleen in wetenschapsvakken inzetbaar, maar ook in de lessen Nederlands, godsdienst, PAV en andere vakken.
Deel van het geheel
Leerlingen maken dagelijks grote of kleine keuzes die rechtstreekse of onrechtstreekse gevolgen hebben voor dieren. Ze zorgen misschien voor (gezelschaps)dieren of beoefenen een hobby waar dieren bij betrokken zijn, maar ook hun eetgewoonten, hun keuze voor bepaalde kledij en accessoires, de make-up die ze gebruiken, en zelfs hun reacties op gebeurtenissen op sociale media hebben een impact. Hoewel dierenwelzijn een thema is dat soms ver van hen af lijkt te staan, zeker als ze zelf geen huisdieren hebben, komt het via hun levensstijl wel heel dichtbij. Wanneer leerlingen zich bewust worden van de gevolgen van hun keuzes en ze zich betrokken voelen bij de situatie, zijn ze in staat om hun verantwoordelijkheid daarin op te nemen.
Empathie
Het thema dierenwelzijn is complex. Zoals met alle complexe thema’s is het verrijkend om meerdere standpunten en perspectieven te onderzoeken om een beter en een genuanceerder beeld te krijgen. Bij onderwerpen die met dieren te maken hebben, is er één perspectief dat je actief moet gaan opzoeken en onderzoeken: dat van de dieren zelf. Om andere perspectieven te onderzoeken, is het nodig om je te kunnen inleven in het standpunt van een ander, of met andere woorden empathie te tonen. Met de lessen van Oog in oog ga je actief oefenen op de mechaniek van perspectiefwisseling.
Wist je dat zicht krijgen op verschillende perspectieven een onderdeel is van systeemdenken? Door een handeling, gebeurtenis of actie te bekijken vanuit verschillende standpunten, ontdek je dat de betekenis ervan kan verschillen naargelang je perspectief.
Systeemdenken ondersteunt leerlingen in het onderzoeken van onze complexe wereld. Systeemdenken zorgt voor een genuanceerd wereldbeeld dat rekening houdt met de verschillende standpunten in een verhaal. Systeemdenkers bekijken een probleem op zoveel mogelijk manieren en staan ervoor open om de realiteit te blijven onderzoeken en hun standpunt bij te stellen.
Meer weten over systeemdenken? www.djapo.be
Mening vormen
Dierenwelzijn kan hevige emoties oproepen. Ethische kwesties zijn nooit veraf. Oog in oog biedt leerkrachten instrumenten om enerzijds objectieve informatie aan te reiken aan de leerlingen, en anderzijds een open en kritische sfeer te creëren. Op die manier kunnen leerlingen kennis opbouwen, maar leren ze ook een eigen mening te vormen en die vervolgens te beargumenteren. Aan de hand van werkvormen worden de leerlingen uitgedaagd om zelf na te denken over stellingen, situaties en concepten. De doelstelling bestaat er dan vaak in dat leerlingen inzien en erkennen dat er verschillende meningen bestaan en dat ze begrijpen dat bepaalde standpunten onderbouwd of tegengesproken kunnen worden aan de hand van argumenten.
Wist je dat standpunten en waarden verkennen een onderdeel is van filosoferen?
Filosoferen is een denkvaardigheid die het kritisch vermogen aanscherpt en actieve burgerzin oproept. Het houdt in dat je concepten en waarden onderzoekt tijdens een filosofisch gesprek. De vaardigheden die nodig zijn in een filosofisch gesprek kunnen geoefend worden in werkvormen of denkinstrumenten waarin de leerlingen hun gedachten, ideeën en meningen verkennen. De gedachten en de ideeën, maar ook het denkproces van de leerlingen, verrijken het filosofisch gesprek dat eruit volgt.
Meer weten over filosoferen? www.djapo.be
Actueel
Er bestaan veel verschillende meningen over dierenwelzijn en dierethiek (dat is het denken over hoe we met dieren behoren om te gaan). Regelmatig verschijnen er dan ook verhalen, situaties en opiniestukken in de media die je als leerkracht kan aangrijpen om het gesprek te openen. Ga gerust op zoek naar situaties die de leerlingen aangrijpen of waarin ze zelf een rol spelen, om hun betrokkenheid bij het thema te vergroten.
Webinar: een bredere kijk op dierenwelzijn in de klas
Wil je meer weten over hoe je het thema dierenwelzijn aanpakt in het secundair onderwijs?
In het webinar ‘Een bredere kijk op dierenwelzijn in de klas’, dat je gratis kan herbekijken, krijg je boeiende werkvormen, handige tips en nuttige aandachtspunten aangereikt om rond dierenwelzijn te werken in het secundair onderwijs.
Lessen in de kijker
